Arşiv
Medeniyet Üzerine Çeşitlemeler: Les Invasions Barbares
08Medeniyet nedir? Konforlu bir hayat sürmek mi? Tüm insanların konuşarak sorunlarını çözebildiği, sanatın ve keyfin yegâne hedefler olduğu bir yaşam mı? Bu açıdan bakınca ‘medeniyet’ bir ütopyaya dönüşmüyor mu? ‘Medeni’ olduğunu söyleyen bir insan/topluluk, ‘medeniyet’i sadece kendi açısından yorumlamış olmuyor mu? Sonuçta kendi yaşam biçimini ‘medeniyet’ olarak tespit edip diğer insanlara bunu dayatmıyor mu?
Bu ve benzeri tüm sorular, Denys Arcand’ın Le Déclin de L’empire Américain‘dan (1986) 17 yıl sonra çektiği devam filmi Les Invasions Barbares‘i (Barbarların İstilası – 2003) izlerken aklımdan geçti. İlk film de ana cümlesini medeniyet kavramı üzerine kurmuştu. Fil’m Hafızası için yazdığım ilk analiz olan ve iki gün önce bu blogta da yayınlanan yazıda şöyle yazmışım: “(filmdeki karakterlerden birinin yazdığı) Kitabın ana önermelerinden biri olan ’Günümüzde kişisel mutluluğun önemli ve öncelikli hâle gelmesi, medeniyetin çöküşünü hazırlıyor.’ cümlesi, filmin de temel dayanaklarından biri.” Le Déclin de L’empire Américain medeniyeti ve 80’lerdeki hâlini bir grup arkadaşın konuşmaları ile hayatları üzerinden sorgular. Filmin güzelliği, fazla büyük kelamlar etmeden ve seyircinin gözünü boyamadan meramını anlatmasıdır. Devam filmi ise daha büyüğüne oynayan, yer yer iddialı cümleler sarf eden ve hafiften cilalanmış bir yapım.
İlk filmimizin çapkın tarih akademisyeni Rémy, ciddi bir hastalık dolayısıyla hastanededir ve durumu her geçen gün kötüleşmektedir. Yanındaki tek kişi, ilk filmdeki olaylardan sonra ayrıldıklarını öğrendiğimiz, eski eşi Louise’tir. Londra’da bir bankada çalışan oğlu Sébastien’i babasını son kez görmesi için çağrırır. Sébatien, annesini aldattığı ve ailesini parçaladığı için babasından nefret etse de gelir gelmez onun daha iyi şartlarda tedavi görmesi için çabalar. Hastane yönetimi ile sendikasına rüşvet vererek özel oda yapılıp taşınmasını sağlar, PET taraması için onu Amerika’ya götürüp daha iyi bir görüş edinmeye çalışır. Dünyanın dört bir yanına dağılmış (ve ilk filmden tanıdığımız) eski arkadaşlarını toplayarak babasının moralini yükseltmeye çalışır. Hatta babasının acısını dindirmek için şehirde eroin aramaya bile çıkar. Daha fazlasını oku…
Medeniyet ve Dostluk Üzerine: Le Déclin de L’empire Américain
Denys Arcand’ın yönettiği ve Türkçe adı Amerikan İmparatorluğu’nun Çöküşü olan Le Déclin de L’empire Américain (1986), her şeyden önce bir dostluk filmi. Dört kadın ve dört erkekten oluşan sekiz karakterin bir akşam yemeği öncesindeki kişisel muhabbetlerini, yemek esnasındaki toplu istişarelerini ve ardından yaşananları izliyoruz. Tabii ki filmi önemli hâle getiren bu kişilerin konuşmalarının içindeki hususlar. Bu konuşmalar; medeniyet, cinsellik, aile hayatı, evlilik, yozlaşma, tarih ve bu konuların birbirleriyle ilişkileri hakkında oldukça lezzetli, bazen sinir bozucu ama çoğunlukla doğruluk payı bulunan önermeler/düşünceler/saptamalar içeriyor. Filmi akıcı, ilginç ve önemli hâle getiren de tam da bu.
Film, jeneriğin aktığı uzun bir plan-sekansla başlıyor. Sekansın sonunda karakterlerimizden Dominique’in yeni kitabı hakkında yaptığı röportajı izliyoruz. Kitabın ana önermelerinden biri olan “Günümüzde kişisel mutluluğun önemli ve öncelikli hâle gelmesi, medeniyetin çöküşünü hazırlıyor.” cümlesi, filmin de temel dayanaklarından biri. Filmde geçen sonraki konuşmalar da, bu cümleye paralel saptamalar yapıyor. Dominique, önermesini savunurken tarihten çeşitli örnekler veriyor ve bu örneklerin günümüzle benzeştiğine dikkat çekiyor. Bu sahneyi manalı bir girizgâh olarak görebiliriz.
Filmin ilk kısmında çoğu akademisyen olan karakterleri, erkekler ve kadınlar olarak ayrı ayrı izliyoruz. Erkekler, göl kenarındaki evde akşam yemeği hazırlığı yaparken cinsel hayatlarından konuşuyorlar. Remy, evli olmasına rağmen hızlı ve çok eşli cinsel hayatını överek tüm açıklığıyla ortaya seriyor. Pierre’in, onun yanında gibi gözükmesine karşın “Aşkın zamanla bitmesi aldatmayı beraberinde getirir.” önermesini savunduğundan çok uzun sürmeyen ilişkiler yaşadığını anlıyoruz. Eşcinsel olan Claude, günübirlik ilişkilerden aldığı hazdan ötürü birine bağlanamadığını ifade etse de bunun, yaşadığı AIDS korkusundan da olabileceği hissine kapılıyoruz. Filmin en etkisiz ve genç elemanı Alain ise bu üç deneyimli erkeğin anlattıklarından biraz korkuyor çünkü hâlâ gençliğin verdiği romantizme sahip.
Kadınlar ise aynı zaman aralığında, bir spor salonunda fitness yaparken, yüzerken ve saunada dinlenirken aynı şeyi konuşuyorlar. Remy’nin eşi Louise, fantezilerini anlatırken diğer yandan eşine sadakatinin altını çiziyor. Hiç evlenmediği belli olan Dominique, tek gecelik ilişkilerden oluşan cinsel hayatını çok detaya girmeden anlatıyor. Diane, gençliğinde evlenip çocuk sahibi olmuş ama boşandıktan sonra elinde kalan yalnızlıktan muzdarip salt cinselliğe saldırmış durumda. Pierre’in genç sevgilisi Danielle ise tüm bunları yüzüne kondurduğu büyük bir tebessümle dinliyor. Daha fazlasını oku…
Artun'un Karalama Defteri 
Son Yorumlar